18.03.2006

Выехаў з дому ў суботу — 18-га. Палічыў, што так будзе лягчэй купіць білет, лягчэй дабірацца, уладкавацца ў Менску, знайсці там сваіх, з кім пойдзем на плошчу. Бо па ўсім інтэрнэце паўзлі чуткі, што ў Менск немагчыма будзе трапіць. А мне ехаць — больш за 300 км, на 2-х цягніках.


18 сакавіка
Горкі. Цягнік “Крычаў-Орша”.

15:15 - цягнік на Оршу. Сонца. Цяплынь. Неба такое… добрае — што хочацца паўтараць маю нябесную мантру (як-небудзь другім разам раскажу пра яе. трэба расказаць — бо пакуль яе акрамя мяне ведае толькі адзін чалавек. гэта мала.). Ці заўтра будзе такое ж надвор’е? Белгідрамэт прарочыць завіруху. Людзі смяюцца, калі параўноўваюць прадказанні беларускіх сіноптыкаў з расейскімі і заходнімі — тыя абяцаюць добрае надвор’е.

У цягніку — вельмі цёпла. Многа студэнтаў. Прагаласавалі — і едуць дамоў. Дапамог дзядку, падобнаму да старога хобіта, ўскінуць заплечнік на паліцу. Дзяўчынкі п’юць піва, трохі салавеюць ад кактэйлю з піва, сіняга неба і цёпла-аранжавага сонца. Няспынны пілікаюць мабільнікі — ёсць такая ідыёцкая забава ў некаторых хлопцаў і дзяўчатаў — на працягу паездкі слухаць на мабілцы адну мэлодыю за адной. Гэты танны гук таннай папсы на таннай паліфаніі таннага мабільніка… абраза для майго вытанчанага музычнага густу.

Пад’язджаем да вёскі Зубры. Гляджу на нізенькія, нядаўна пасоджаныя елкі — і ўспамінаю: бабуля расказвала, што немцы ганялі іх сюды, за 20 кілометраў ад вёскі, і загадвалі высякаць хмызняк і дрэвы на поў-кіламетра паабапал чыгункі — каб партызаны не падабраліся. Але guerrillas падбіраліся, разбіралі рэйкі, падкладвалі Improvised Explosive Devices…. Эх, шкада, што ў камандзіра атрада — дзеда Міціка — не было інтэрнэту, шкада, што ён не чытаў ЦРУ-шны анты-партызанскі блог. Там столькі карыснага…

Стары хобіт паказвае ў вакно: “У тым лесе клюква — ох харошая!” Ківаю галавой, усміхаюся. Чаму ён гэта сказаў мне — а не дзяўчынцы з прычоскай і вачамі Клеапатры, што лузгае семкі ды кідае вострыя хуткія позіркі. Або хлопцу, які чытае пра нейкіх рокераў у “Музычная Газэце”? Хочацца сказаць дзядку-хобіту пра маю бабку, і пра фашыстоўскія анты-тэрарыстычныя зачысткі хмызняку, але стрымліваюся. Толькі ўсміхаюся. … Хм. А бабуля зараз сядзіць і, напэўна, моліцца — бо ўнук жа едзе ў Міньск. Яна нават маці сёння з вёскі раней выгнала: “едзь — і не пускай яго любымі пуцямі”.

Неба… адчуваю яго цяпло. Раптам даходзіць, чаго я так люблю яго, чаго яно падаравала мне тую мантру. Усплываюць радкі з нядаўна чытанай “Агульнай характэрыстыкі індаеўрапейскай рэлігіі”. Як усё проста. Аказваецца, я незаўважна прайшоў шлях ад “цёмнага першабытнага чалавека” — які жыве без міфаў і працэдураў узаемадзеяння з сіламі прыроды — да “натуральна_прымітыўнага_паганца”. Бо спачатку богам людзей было само дзённае неба *dyew (day-sky) — потым ужо зажраўшыеся жрацы выдумалі ўсё астатняе.

The Indo-European gods are called *deywms “those of the day-sky” (Haudry 1987 b: 28 f.), a term whose origins go back to a period in which the Day-sky, *dyūw-pHtūr-, was the first among the gods. […] To the *deywos of day who inhabit the heavens are opposed the demons whose habitat is the Night-sky or Hell.

Раптам чую першыя ноты нейкай мэлодыі — і аўтаматычна вырываецца “хі-хі”. Падумаў, што гэта ў кагосці запілікаў мабільнік і стала смешна: “які ідыёт паставіў сабе на мабілку пахавальны марш??!”. Стоп! Гэта не пахавальны марш?. І зусім не мабільнік. (усё гэта на самой справе пранеслася за некалькі імгненняў — адгадаў мэлодыю нот з сямі-васьмі — настолькі нечаканая яна тут). Паланэз Агінскага! “Развітанне з Радзімай”. Але адкуль?!

Ага. Ля дзвярэй ў тамбур нейкі чалавечак — грае на флейце. Цёплая эмбіентная sine-wave мякка абдымае душу (так люблю выкручваць такія сінусоіды на любым сінтэзатары, які трапіцца пад руку). І чаму толькі гэтаму флейтысту прыйшло ў галаву зайграць “Развітанне з радзімай” менавіта зараз, менавіта тут — калі я еду на “каляровую рэвалюцыю”. Два тыдні таму, калі таксама ехаў у Менск — на тэхна-танцы — цягніковыя музыкі гралі на баяне і балалайцы нешта “нармальнае” — руска-народна-атаманскае. Так хацелася тады паслаць гэтых хлопцаў з іхным атаманам куды небудзь… на Кубань.

Такое жудаснае адчуванне, што паланэз, які так любіў кот Леапольд (”рэбята, давайце жыць дружна!”) — для мяне. А ў мяне якраз зусім няма дробных грошай, каб даць іх таму, хто грае на флейце… Усё, мэлодыя скончылася, чалавечак ідзе па вагоне — грошай амаль ніхто не дае. Гэта ж не пра атамана, ці Чорны Бумер… І зусім гэта ня хлопчык, як паказалася маім блізарукім вачам — а дзяўчынка змрочнага выгляду, надзетая як 45-гадовы даўно беспрацоўны мужык (або як тая нямая жанчына, якой я ўчора даў грошай ў паліклініцы, калі стаяў і ўглядаўся праз вакно на вуліцу — чакаў калі пад’едзе яшчэ адзін “так называемый апазіцыянер”). Пэўна ёй сапраўды патрэбныя грошы. Так сорамна, што не магу даць…

Пасля паланэза — сумна. Да таго ж, перад Воршай ўязджаем у лес. Выехаўшы, замест блакітнага неба — трапляем пад шэрае.

Ну, як там Дняпро-Барысфен? Ці сплылі ўжо нашыя з І. сляды ў Чорнае Мора? Хм, Дняпро падобны да ванны, з якой толькі што нехта вылез — пакінуўшы на паверхні вады бруднаватую сумесь з мыла і шампуня. І ўсё гэта цячэ — ад казачнай ледзяной гары Хара-Берэзайці, што ў Акоўскім Лесе — праз бела-шэра-чорную Беларусь, праз аранжава-жоўта-блакітную Ўкраіну — у сіняе-сіняе Чорнае Мора…

Ворша. Вакзал.

Міліцыянтаў — ня больш, чым звычайна. Значна больш кандыдацкіх фотак — шчыты з імі ледзь не на кожным кроку — і каля ўваходу, і ўнутры.

Сустрэў студэнта з групы, у якой у панядзелак мушу весці заняткі. Пытаецца:

— На выборы?
— Вы ещё громче спросите, чтоб вон те - в форме - услышали :)
— Так что, в понедельник пары не будет?
— Будет. Меня заменят.

Электрычка “Ворша-Менск”

Тыя студэнты, каму ехаць далей за Воршу, у асноўным раз’ехаліся яшчэ ўчора, таму ў вагоне амаль нікога. Я, яшчэ нейкі мужык. І хлопец у міліцэйскім бушлаце, са спартыўнай сумкай. (Нешта я забыўся — дзве зоркі на адной лініі — гэта хто, лейтэнант? Ці прапаршчык?)

Сяджу справа ад праходу, тварам у бок руху. Ён — крыху ззаду, злева, тварам назад. Нават у гэтым адшукваю нейкі сімвалізм: “Я — на правым баку, гляджу наперад. Ён спіною да будучыні, глядзіць назад”. Але — правы бок, левы — гэта ўсё адносна. Ці мала чаго ён павярнуўся спіной да Менску — пэўна ж едзе ў камандыроўку. Каму ж спадабаецца…. Адарвалі ад жонкі ці дзяўчыны — і ўсё з-за нейкіх “адмарозкаў, прадаўшыхся Захаду”.

Пачытаць, ці што? Дзе там мая кніжка.

Flashback: за некалькі хвілінаў да выхаду з хаты

Трэба ўзяць нешта — пачытаць у цягніку.
“Нашу Ніву”? Не.
“Архэ”? Не.
“Международные Экономические Отношения под ред. Рыбалкина” Нафіг нада!
А гэта што за маленькая кніжачка - ляжыць на стале, павярнуўшыся тылам да мяне? Беларуская пахавальная абрадавасць”? Не, гэта Сэнт-Экзюперы. Бяру! Як раз яго чытала ў такой жа электрычцы тая, хто ведае нашую з небам мантру, чые сляды разам з маімі сплылі ў Чорнае Мора і чый учорашні Дзень Нараджэння можна выкарыстаць як адмазку на магчымае пытанне эсэсаўцаў з сабакамі: “Какова цель вашего пріезда в Мінск?”

Ну вось. Зараз разгарну на любой старонцы, як вучыў мудры лётчык Рычард Бах — і пагляджу, што мне скажа мудры лётчык Антуан Сэнт-Экзюперы… Хаха!

Что ты нашёл здесь, на фронте, сержант, откуда эта спокойная уверенность, что именно здесь твоё место и твоя судьба? […] я понял, почему ты пошёл воевать. Если в Барселоне ты был бедняком, и тебе после работы бывало одиноко, и не было у тебя тёплого пристанища, то здесь ты поистине стал человеком, ты приобщился к большому миру — и вот тебя, отверженного приемлет любовь.

Мне наплевать, искренни ли, разумны ли были высокие слова, которые, возможно, заронил тебе в душу кто-то из политиков. Раз эти семена принялись в душе и дали ростки, значит, они-то и были ей нужны. Об этом судить только тебе. Земля сама знает, какое ей нужно зерно.

Антуан Де Сент-Экзюпери “Военный лётчик”, М., “Художественная литература” — 1977, с. 151-152

Вось і ён пра зярно. Мне нядаўна тож нешта пра зярно падумалася — толькі крыху “ў іншым аспэкце”.

Жодзіна.

Д. ноччу даслаў ліст, у якім паведамляў, што па чутках “салдаты ў Жодзіна адмовіліся галасаваць датэрмінова і ехаць на разгон дэманстрацый”. Цікава, ці праўда? Хутчэй за ўсё — не.

Па цягніку праходзяць чатыры міліцыянта. Яшчэ двое — “нашыя”, тыя што суправаджаюць электрычку — расслабіліся і чытаюць газэты.

Менск.

Пад’язджаем. Узнікае жаданне ўсталяваць нейкі візуальна-вэрбальны кантакт з тым міліцыянтам, што сядзіць злева. Проста хочацца паглядзець на яго не ў статыцы (як ён сядзіць, слухае расейскую папсу ў плэеры) — а ацаніць у дынаміцы — адчуць, што гэта за чалавек, што ў яго за настрой. Прасцей за ўсё спытаць: “колькі часу”. Пытаюся. Ён не адразу разумее — бо ў вухе слухаўка, ён з некім размаўляе. Нечакана вострыя, пранізлівыя, хуткія вочы. Кантраст з постаццю, амаль нерухомай пад час 3-хгадзіннай паездкі. “Время? Около девяти. Девять.” - “Спасибо”

Прыехалі.

(працяг можа будзе. а хутчэй за ўсё — не. бо 19-га спачатку была мітусня, потым чаканне, тое што была вечарам — расказала прэса і больш непасрэдныя ўдзельнікі. а 20-га я вярнуўся дамоў)

Каментаванне забаронена.