Чорны сланечнік
Акрамя звычайнага сланечніка, які ўсе добра ведаюць, які дае нам алей, халву ды адзін з самых моцных наркотыкаў — семкі, рэдка-рэдка трапляецца сланечнік з чорнымі пялёсткамі. Сустракаецца ён трохі часцей за папараць-кветку.
Звычайны сланечнік сочыць за сонцам, круціць галавой за ім услед, а гэты — удзень стаіць, згарнуў?ы чорныя пялёсткі — хаваецца, адварочваецца ад сонца. Толькі як сцямнее, ды ўзойдзе Месяц — тады ўзнімае галаву ды выпраствае пялёсткі. Так і сочыць за Месяцам да світанку, п’е яго срэбнае ззянне — назапа?вае ў зернях чарадзейную сілу.
Хто знойдзе такую кветку, ды збярэ яго семкі — набудзе чароўныя здольнасці. Семкі чорнага сланечніка маюць вялікую сілу і здатныя для розных магічных дзеянняў. Сырыя — дапамогуць ад любой хваробы, смажаныя — перанясуць у ін?ы свет, дапамогуць наладзіць кантакт з духамі “памочнікамі” або “дарадцамі”. Калі нацерці цела алеям з чорнага сланечніка — стане? нябачным, магутным і зможа? імгненна перанесціся куды заўгодна.
Вядома ж, назва “чорны сланечнік” — крыху недарэчная, дакладней было б зваць яго “месяцавік” ці “месячнік”. За мяжою яго так і завуць — “moonflower”. Чарадзеі і вядзьмаркі маюць адмысловую назву для чорнага сланечніка, але нікому яе не расказваюць, бо, хто ведае яго сапраўднае імя, той з лёгкасцю яго знойдзе — чароўная расліна нячутна адгукнецца на сваё імя.
Мастакі здаўна любяць маляваць сланечнікі — і нездарма. Кажуць, Ван-Гог страціў розум менавіта таму, ?то хацеў намаляваць чарадзейны чорны сланечнік, каб гэткім чынам здабыць яго сілу — але нічога не атрымалася. Бывала, за нач намалюе чорную кветку ў букеце жоўтых, толькі-толькі адчуе дотык яе магічнай сілы — а на досвітку намаляваны сланечнік пераўтвараецца з чорнага ў звычайны жоўты. І колькі ён не спрабаваў — нічога не мог зрабіць. Тут любы звар’яцее.
***
Ня думайце, ?то з семак чорнага сланечніку абавязкова вырастуць такія ж чорныя расліны. Магчыма, калі-небудзь генэтыкі-сэлекцыянэры на?ай акадэміі, якія вывелі гатунак “вуду-морквы”(гл. тут), здолеюць дамагчыся таго, каб магічны сланечнік утрымліваў боль?ую колькасць “чорна-плоднага” насення, але пакуль ?то кожная расліна мае ўсяго некалькі семак, якія дадуць жыццё магічным раслінам. Астатнія — няплодныя.
Як вядома, насенне месціцца ў “ко?ыку” сланечніка адпаведна з лікамі Фібаначы:
Посмотрите на подсолнечник. Семена на его корзинке образуют сложный рисунок пересекающихся кривых.
Если опустить каранда? в центре корзинки и вести линию от семечка к семечку, то легко заметить, что они выстраиваются вдоль спиралей, которые закручиваются как слева направо, так и справа налево.
Подсчёты показали, что если в одну сторону закручено 13 спиралей, то в другую обязательно 21. В более крупных соцветиях подсолнечника число спиралей соответственно 21 и 34 или 34 и 55. […] Обратите внимание на числа. В ряду Фибоначчи пары этих чисел стоят рядом.
© “Юный Натуралист”, 1989 №4, с.33
Акрамя таго, для чорнага сланечніка існуе я?чэ адзін асаблівы закон размеркавання — матэматычная заканамернасць паказвае, на скрыжаваннях якіх спіраляў знаходзяцца менавіта “плодныя” семкі.
Рассаджваць чароўнае сланечнікавае насенне трэба так, каб паміж будучымі раслінамі было не мен? за тры веснавых ночы пе?ага пераходу. Збіраць расліны, якія табой пасоджаныя — табу, пару?ыць якое нельга.
“Рэзаць галаву” магічнай расліне трэба, зразумела, ў поўню. Але асабліва вялікую моц дасць той чорны сланечнік, якога зрэжа? у час зацмення.
***
Паласа “зацмення” праходзіла паўз усю Еўропу — з паўночнага захаду — праз Вялікую Брытанію, Венгрыю — і далей на паўднёвы ўсход. У Брытаніі “найтатальней?ым” зацменне мусіла быць ў графствах Уілт?ыр, Хэмп?ыр, Дэвон і ў Корнўоле — месцах, дзе старажытная магія, флюіды друідаў адчуваюцца проста ў паветры.
Прыехаў?ы я?чэ вясной, я ?укаў знак, падказку — дзе ?укаць.
Усё стала зразумела, калі ўбачыў абвесткі пра адзін са ?матлікіх музычных фэстаў, ?то планаваліся ў жніўні на паўднёвым захадзе Каралеўства. І назва, і малюнак нібы казалі — “табе сюды”. Рэклама вабілі: “The Enchanted Forest”, “healing and crafts area for physical and spiritual relief in the sun”, “healing substances”, “sensory experience demonstrating the relationship between Science and Nature”.
Да таго ж, на гэтым фэсце былі самыя цікавыя для мяне на той час музычныя праекты — Carl Craig / Innerzone Orchestra, амаль усе артысты з Ninja Tune (Herbaizer “жыўцом” — тры чалавекі на бубнах, тры на дудках — зусім ня тое, ?то на CD!), некалькі psy-trance праектаў з жывымі “этнічнымі” бубначамі.
Ня буду падрабязна апісваць мой “мэджык трып” (ня ўсё можна расказваць), скажу толькі, ?то, па дарозе на “татальнае зацменне”, з пер?ай хвіліны сутыкнуўся з мноствам цяжкасцей і пера?кодаў:
- да бліжэй?ай чыгуначнай станцыі не атрымалася даехаць аўтастопам — бо з ?а?ы некуды пазнікалі ма?ыны і за дзевяцімільны ?лях ніхто не падвёз,
- на пуста?ы, паўз якую й?оў, пад язмінавым кустом ляжала мёртвае жарабя — вельмі дрэнны знак, улічваючы, ?то я “конь” па ўсходняму гараскопу, і “язмін” па календару друідаў
- у невялічкім п.г.т. Брокэнхёрст, дзе проста немагчыма заблытацца — “нейкім чынам” звярнуў ня ў той завулак і — на пару хвілінаў — спазніўся на патрэбны цягнік
- потым лінуў стра?энны лівень
- у Саутхэмптане спазніўся я?чэ на адзін цягнік
- прыехаў?ы, нарэ?це, ў прыгарад Плімута, дзе ладзіўся фэст, доўга не мог знайсці ўваход — коламі блукаў вакол фэставай пляцоўкі, схаванай у Зачараваным Лесе (”The Enchanted Forest”) — нібы хто вочы адводзіў ад указальнікаў
- на зваротным ?ляху — зноў ніякага аўтастопу, зноўку ?мат міляў пе??у
- у Плімуце зноўку “нейкім чынам” збіўся са ?ляху і — ўсяго на пару хвілінаў — спазніўся на цягнік
Начная “прагулка” да Плімута, ўздоўж злога мора, якое ледзь не вылазіла са скуры — так яму хацелася мяне праглынуць — сніцца да сёй пары. Зараз успамінаю — і тое валасы дыбам. Але яно таго было варта.
Праз некалькі дзён прый?лося з дэлегацыяй такіх жа маладых “?укальнікаў чароўных раслінаў і незвычайных прыгод” наведаць Стоўнхэндж і я?чэ некалькі культавых паганскіх і хрысціянскіх мясцінаў. На гэтым здымку я (ў цэнтры) са сваімі украінскімі калегамі.
***
Даўно збіраўся расказаць пра гэтую чароўную расліну, ды не?та ўсё забываўся. А на мінулым тыдні дапамагаў рабіць буклет да выставы на?ага земляка-мастака — Мікалая Рыжова. Сярод твораў была вось гэтая карціна. Яна і нагадала расказаць пра чорны сланечнік. Шукайце, мо’ й знойдзеце.
[ Мікалай Рыжоў — “Сланечнікі” 30 х 24 холст, алей]